Ter nagedachtenis aan mijn opa, grootvader, Alidus Theodorus Groot Wesseldijk
Vorig jaar las ik in het blad magazine “Quest” een artikel over de zogenaamde helleschepen, waarin de Japanners de krijgsgevangenen in verscheepten en waarbij bij mij de interesse werd gewekt over het oorlogsverleden van mijn grootvader. Via via ontving ik een foto waar mijn opa ook op een groepsfoto in Nagasaki staat . Hierdoor zijn we meer en meer gaan zoeken op het internet. Mijn opa is geboren op 28 september 1913. Hij heeft geneeskunde gestudeerd in Amsterdam. Nadat hij afgestudeerd was waren hier in Nederland de crisesjaren en hierdoor was er weinig werk te vinden. Zijn schoonzus was getrouwd met een architect die samen al in Nederlands Indië verbleven en zij waren degenen die vroegen; “Waarom ga je je hier niet vestigen en een praktijk starten”. Dit was de reden waarom mijn grootouders naar Nederlands Indië zijn vertrokken. Daar aangekomen heeft hij eerst nog in een bestaande praktijk gewerkt bij een andere huisarts in Batavia, het huidige Jakarta op het eiland Java, hij moest immers eerst nog bijleren om alle tropenziektes onder de knie te krijgen. Daar gingen zij hun leven samen opbouwen en al spoedig werden mijn moeder Marjolein (1939) en haar broer Joost (1941) in Batavia geboren. In 1941 verklaarde Nederland Japan de oorlog, Alidus moest zich melden, zoals vele anderen, voor militaire dienst, hij werd ingedeeld onder LTN 1/ DR (Luitenant 1 Dokter)
Op het “internet” heb ik het indrukwekkende boek van Charles Burki gevonden, gekocht en gelezen. Het gaf mij een duidelijk en helder beeld, mede door de mooie houtskooltekeningen, over het dagelijks leven in het kamp . Charles Burki beschrijft in zijn boek ook een vrouwen- en kinderkamp wat even verderop ligt. Mijn grootouders hebben mij verteld dat mijn oma met haar 2 kinderen in een ander kamp gestationeerd was dan mijn opa, waarschijnlijk dit kamp. Via Charles Burki kwam ik er ook achter dat mijn opa nagenoeg hetzelfde traject heeft afgelegd als Burki zelf. Het verblijf in Bandoeng, omdat dit ook op de interneringskaart staat vermeld voordat hij krijgsgevangen werd gemaakt door de Japanners en op transport ging met de boot richting Japan. Dit deed mij denken aan een verhaal dat mijn oma mij vertelde tijdens hun 60- jarig huwelijk. Mijn opa had de hele nacht uren in de zee gedobberd, zich vasthoudend aan een stuk wrakhout en dit alles in het pikkedonker. Ik kwam er achter dat de eerste boot averij oploopt omdat het in een zware tyfoon terecht komt, hierdoor worden ze ”overgeladen” op het passagier -en vrachtschip de “Tamahoku Maru “ Op dit schip verblijven de krijgsgevangen onderdeks in bizarre, vieze en onhygiënische omstandigheden. De Tamahoku Maru wordt op 24 juni 1944 om 23.30 nabij Nagasaki getorpedeerd door de onderzeeër en Amerikaanse torpedojager de “USS Tang” De Tamahoku zinkt binnen 2 minuten. Mede door alle documenten en verhalen op het internet en de data van zijn officiële kamp documenten moet hij op dat schip hebben gezeten . Van de 800 opvarenden hebben het er 211 overleefd, waaronder mijn grootvader.. De paniek en angst en het zien verdrinken van al die mensen en het schip wat ten onder ging voor zijn ogen moet voor hem en vele anderen afschuwelijk geweest zijn. Er waren wel reddingsboten in de buurt maar deze pikten alleen de Japanners op, de krijgsgevangenen lieten ze aan hun lot over. Uiteindelijk werden ze door een andere boot aan boord gehesen en werden ze naar het kamp in Japan, Fukuoka 14B, in Nagasaki gebracht. Hij arriveerde er op 25 juni 1944.
Zelf heb ik hem nooit echt veel over de tweede wereldoorlog horen praten. Hij was een rustige bedachtzame man, iemand die respect uitstraalde, rationeel was en als kind had ik een bepaald ontzag voor hem.
Nu ik wat ouder ben heb ik alleen maar meer respect en waardering voor hem gekregen na alles wat hij heeft beleeft en doorstaan.
Op de foto zit hij op de onderste rij rechts tussen Engelse en Australische krijgsgevangenen. Hij zit hier naast een Ierse dokter genaamd Dr. MacCarthy, dit is de schrijver van het boek “A doctors Sword”. Op YouTube is een filmpje te zien met informatie over hem en zijn belevenissen tijdens de tweede wereldoorlog en waarin deze foto ook op het eind van het filmpje te zien is.
Toen mijn opa inmiddels de 100 jaren gepasseerd was heb ik nog eens met hem gesproken over die tijden en hij vertelde mij dat hij krijgsgevangen zat in Nagasaki toen de atoombom gegooid werd waardoor de Japanners zich overgaven.
Stukje bij beetje vallen de puzzelstukjes ineen van de belevenissen van mijn opa tijdens de tweede wereldoorlog, hij was een overlevende van zowel het zinken van de Tamahoko Maru “ alsmede een overlevende van de atoombom op 9 augustus 1945 in Nagasaki. Hij heeft ontzettend veel geluk gehad.
Voor mij persoonlijk is hij een heel bijzondere man als je deze ontberingen hebt moeten doorstaan.
Ik heb me als kleindochter samen met mijn man in zijn leven verdiept en ga ongetwijfeld verder met zoeken over het “Indië leven” van Alidus Groot Wesseldijk.
Ik hoop dat met dit schrijven de belevenissen als krijgsgevangene in een document hebben kunnen vastleggen ter nagedachtenis en ter ere van jou en voor onze familie, kinderen, kleinkinderen, achterkleinkinderen en het volgende nageslacht.
Mijn opa is in 2016 overleden op de leeftijd van 102 jaar. Gelukkig ben ik nog even bij hem geweest om afscheid van hem te nemen en zijn hand nog even vast heb kunnen houden.
Helaas ben ik niet zo’n schrijver, meer een beelddenker en kunstenaar maar hoop dat ik het toch enigszins begrijpelijk onder woorden heb gebracht.
Je kleindochter, Dochter van Marjolein Hollander Groot Wesseldijk
Ik zou zeggen rust zacht lieve grootvader R.I.P
Foto: Alidus Theodorus Groot Wesseldijk
100 jaar oud met dochter Marjolein, kleindochter Mirjam en achterkleindochter Vivian.