Jan den Brinker

Het verhaal dat mijn vader nooit heeft gedeeld met zijn kinderen.

Mijn vader Johannes Theodorus Hermanus is geboren op 19 maart 1916 te Schiedam.

Hij groeide op in een arbeidersgezin met vele broers en zusters.

Na de lagere school probeerde hij aan het werk te komen, na vele baantjes en nog veel meer zonder werk te zijn geweest besloot hij het roer om te gooien.

Jan den Brinker

image001
Johannes Theodorus Hermanus

POkaart Heer J.T. Den Brinker

爪哇 = Java福岡 = Fukuoka昭17年8月15日 = 15 aug.1942

福XIV = No.14 Branch camp of Fukuoka POW Camp 6001

爪本(ジャワ俘虜収容所本所, Main Camp of Java POW Camp 6478

Mijn vader Johannes Theodorus Hermanus is geboren op 19 maart 1916 te Schiedam.

Hij groeide op in een arbeidersgezin met vele broers en zusters.
Na de lagere school probeerde hij aan het werk te komen, na vele baantjes en nog veel meer zonder werk te zijn geweest besloot hij het roer om te gooien.

Mijn vader koos op 19 jarige leeftijd om bij het K.N.I.L. te gaan.
De reden van dit besluit was dat er in Nederland in de 30e jaren een crisis heerste.
Hij had geen toekomst, opleiding en werk in het vooruitzicht in Nederland.

Door bij K.N.I.L. te gaan had hij deze vooruitzichten wel, hij kon een opleiding tot verpleegkundige volgen en kreeg gratis kost en inwoning, verzorging bij ziekte en kreeg ook nog eens zakgeld op de koop toe. Ook het avontuur in een ver land trok hem aan.

Op 11-4-1935 tekende mij vader om voor 6 jaar verbonden te zijn aan het K.N.I.L.

Op 28-04-1935 vertrek hij met het schip de “Ïndrapoera” naar het verre Nederlandse-Indië waar hij op 26-05-1935 aankomt te Tandjong Priok.

Mijn vader wordt vanaf augustus 1935 geplaatst in het militair hospitaal te Tjimahi waar hij zijn opleiding voor ziekenverpleger volgt en in mei 1941 zijn bondsdiploma behaald in de rang als Brigadier.

Inmiddels zaten de eerste 6 jaren van zijn diensttijd bij het K.N.I.L. erop en had hij zijn idealen verwezenlijkt, werk, opleiding, avontuur en geld verdienen, het leven lachte hem toe.

Terug naar Nederland was geen optie, de oorlog was daar inmiddels uitgebroken en Nederlands-Indië was niet zo slecht, hij voelde zich er thuis en sprak het Maleis vloeiend en had veel vrienden.

Oorlogsjaren

Strijd om West-Java

In de nacht van 28 februari op 1 maart 1942 landde het Japanse 16de Leger op drie plaatsen op de kust van West-Java: ruim 20.000 man bij Merak en in de Bantambaai op de noordwestpunt van Java. Op 8 maart werd op het vliegveld Kalidjati overeengekomen dat de algemene capitulatie van het KNIL de volgende ochtend bekend gemaakt zou worden.

Op 8 maart 1942 begon voor mijn vader net als voor zovelen zijn krijgsgevangenschap en alle ontberingen die hij tijdens deze fase heeft meegemaakt. De krijgsgevangenkampen en transporten die mijn vader tijdens de Japanse bezetting heeft overleeft heb ik in onderstaand overzicht geplaatst.  Door mij te verdiepen in zijn verleden heb ik vele verhalen gehoord en gelezen. Vooral het zeetransport naar Japan en het verblijf in Nagasaki heeft op mij heel veel indruk gemaakt. Van alle scheepstransporten heeft bij mij het meeste indruk gemaakt het transport met de  Miyo Maru en de Tamahoka Maru 2. en uiteindelijk wat er in Nagasaki gebeurd is. In 2019 heb ik Dick Büchel van Steenbergen mogen ontmoeten, één van de laatste mannen die o.a. samen met mijn vader in Fukuoka 14B krijgsgevangen heeft gezeten. De gebeurtenissen die Dick heeft meegemaakt in Fukuoka 14B zijn door Gregor Vincent in een boek beschreven (De man die Nagasaki overleefde).  Door het boek te lezen kreeg ik pas echt een realistisch beeld van wat er daadwerkelijk was gebeurd en wat Dick heeft meegemaakt. De omstandigheden in het dagelijks leven waar Dick mee te maken had heeft mij geholpen om een waar beeld te krijgen van wat mijn vader ook heeft moeten doorstaan. Dick heeft mij het verhaal verteld wat ik niet wist over mijn vader, daar ben ik hem heel dankbaar voor. Na de oorlog en de politionele acties zijn mijn ouders eind 1950 terug gegaan naar Nederland waar hij als verpleger een nieuw bestaan heeft opgebouwd. Op 28 oktober 1996 is mijn vader in Rotterdam overleden.

 

De krijgsgevangenkampen en transporten die mijn vader tijdens de Japanse bezetting heeft overleeft heb ik in onderstaand overzicht geplaatst.

Info Scheepstransport

SS TAMAHOKO MARU

Japans transportschip.

Op 24 juni 1944 om 23.30 uur op weg van Singapore, via Formosa, naar Japan nabij Nagasaki getorpedeerd door de USS onderzeeboot Tang.

Aan boord bevonden zich 772 geallieerde krijgsgevangenen.

Aantal slachtoffers : 560

SS TAMAHOKO MARU

USS TANG SS-306

Operationeel 15 October 1943
Verloren gegaan 24 October 1944 door eigen torpedo.
24 Juni positie 32.24 Nrd 129.38 Oost getorpedeerd de vracht-troepentransportschepen

TAMAHOKO MARU , Kennichi Maru, Nasusan Maru en Tainan Maru buiten Nagasaki- haven, Kyushu, Japan.

Info Fukuoka 14B Nagasaki Japan

image005
Andere benamingen Fukuoka 14B (sinds 22-4-1943) Fukuoka 14

Ligging

Coördinaten: NB 32 45, OL 129 52. Dit kamp lag in Nagasaki tussen het Centraal Station en de Urakami-rivier, op onge­veer 750 meter van het station verwijderd.

Kampcommandant:

luitenant Shirabe, Tokashihi, Abe, Sasahi, Kitano, Matsashita

Kampleiding;
luitenant C.H.H.Aalders

Transporten

kr=krijgsgevangenen

Fuk=Fukuoka, Man=Mansjoerije

(1) Groep A: met Hawaii Maru 1, vertrek uit Singapore 2-4-1943, aankomst Moji 24-4-1943
(2) Nederlanders, zonder arts en/of verpleger
(3) Nederlanders (dokter Huisman en de verplegers Schenkhuizen en Denkelaar)
(4) Nederlanders (technici)
(5) Engelsen, afkomstig van Java
(6) Groep B: drenkelingen Tamahoko Maru 2, vertrek uit Takao (Formosa) 20-6-1944, gezonken 25-6-1944 (van deze groep maakte mijn vader deel van uit)
(7) 13 Amerikanen, 72 Australiërs, 43 Engelsen, 184 Nederlanders
(8) atoombom, epicentrum op 1800 m van kamp; vlucht de heuvels in
(9) inclusief alle overledenen
(10) terug in het kamp, 5 doden
(11) nog 3 sterfgevallen

Werkzaamheden

Groep A
vanaf 11-05-1943: tanker-bouw op Mitsubishi Dockyard, 3½ km van kamp, vanaf begin 1945 in fabriek

Groep B
in fabriek naast het kamp

Omstandigheden

Voeding
660 gram rijst, mok groentesoep, soms vlees of vis pppd
Wonen
zie in bijlage “Plattegrond Fukuoka 14B”
Gezondheid
1e groep: aan boord veel dysenterie (veel sterfgevallen); later veel longontsteking
Recreatie
triktrak, pingpong, muziek

Gebeurtenissen
Luchtbombardementen op 3, 4, 9, 16, 29, 31 juli en 1 augustus 1945
Explosie atoombom op 9-8-1945 op ongeveer 1800 m van het kamp (Stellingwerff pg 103)

Citaten uit het boek van J.Stellingwerff, pg 7

Kamp 1

Het krijgsgevangenkamp lag 750 meter voor het centrale station van Nagasaki, langs de spoorbaan, aan de zijde van de Urakami-rivier. De weg, die naar de eerste brug over deze rivier liep, was door een enkele rij houten woningen van het kampterrein gescheiden. Het kamp bestond uit twee delen; het oudste deel lag het verst van de weg af en daarin werden de gevangenen het eerste jaar ondergebracht. In feite was dat een grote fabrieksloods met een aantal bijgebouwtjes.

 

Kamp 1
Bron: J.Stellingwerff – Fat man in Nagasaki, pg 8

Kamp 2

In de zomer van 1944 kwamen er plotseling 212 nieuwe krijgsgevangenen bij. Toen werden nieuwe barak­ken gebouwd, dichter bij de rij woningen.

image007
Bron: J.Stellingwerff – Fat man in Nagasaki, pg 8

Situatie schets Atoombom Nagasaki

Legenda

1. Mitsubishi-fabrieken
2. Urakami-kathedraal
3. Epicentrum van de atoombom
4. Ziekenhuis Medische Facultaiet
5. Mitsubishi-fabrieken
6. Fukuoka 14B-kamp
7. Gasfabriek
8. Station van Nagasaki
9. Doel van de atoombom10. Prefectuur van Nagasaki
11. Deshima
12. Halve afstand tot Fukuoka 2B-kamp

De afstand Epicentrum atoombom tot Fukuoka 14B-kamp was ongeveer 1800 meter

Voorlopig stamboek

Vertaling door Google translate (deze vertaling klopt niet 100% met de taal van het land)