In herinnering aan Arno Lesquillier (Pa)
” BY DAN FOKHESTAL. MANILA, Oct. 12
Today I talked to two Dutch soldiers who were –at Nagasaki–Aug. 9, 1945.
Pvt. Arno Lesquillier. 28, of Salatiga, Dutch East Indies, told me he Is lucky to be alive. He was in a Japanese prison camp in the heart of Nagasaki when the devastating weapon was unleashed. He was lifted into the air by the concussion, then dropped. Critically burned, he lay in pain in the open for 24 hours after the bombing. Maggots had infected his open wounds by the time medical attention came. “It was a living hell,” he declared, searching for words strong enough “.
Arno Lesquillier is geboren op 7 april 1919 te Blitar (Java). Pa groeide op als pleegkind in een gezin waar ook zijn broer was opgenomen.
Hij heeft ons niet veel verteld over zijn jeugd. Wel leuke dingen. Dat hij graag met een vriend ging jagen op everzwijnen. Lekker voor de babi panggang thuis.
Voor zijn vervolgopleiding werd Pa naar het weeshuis van Pa van der Steur[1] gestuurd. Daar volgde hij de ambachtsschool en een vervolgopleiding voor automonteur.
Tijdens zijn opleiding ontmoette hij mijn moeder Johanna van der Kolff tijdens een groot feest in Magelang, Java. Dit feest was ter ere van de geboorte van Prinses Beatrix op 31 januari 1938.
Met haar wilde hij trouwen, maar ja, dan moet je wel een baan hebben om een toekomst met haar op te bouwen.
Daarom ging hij eerst werken als machinebankwerker bij de Marine Luchtvaartdienst.
Vervolgens besloot Pa in oktober 1940 in militaire dienst te gaan bij het KNIL zodat hij voor langere tijd vaste inkomsten en werk zou hebben. Hij sloot een contract voor 6 jaar als autohersteller bij de Militaire Motor Dienst (MMD) te Bandoeng.
Maar zijn toekomst droom van een loopbaan en een huwelijk met mijn moeder viel in duigen. De oorlog met Japan brak uit. En in maart 1942 kwam Pa in krijgsgevangenschap te Bandoeng. Van daaruit werd hij, eind januari 1943, met andere Nederlandse krijgsgevangenen, per trein naar Batavia vervoerd. Hier werden ze tijdelijk ondergebracht in de voormalige KNIL kazerne van het Xde Bat. inf., dat door de Japanners was ingericht als doorgangskamp.
Een maand later, werd hij, op 5 februari 1943, met ongeveer 1900 krijgsgevangenen (Java party 12) te Tandjong Priok ingescheept op het Japanse transportschip ss “Maebashi Maru” met bestemming Singapore, aankomst 9 februari 1943.
Aldaar werd hij tijdelijk – tot 2 april 1943 – ondergebracht in het Changi krijgsgevangenkamp. In dit kamp werden ook veel krijgsgevangenen met andere nationaliteiten vastgehouden, zoals Engelsen en Australiërs.
Weer werden ze ingescheept in Singapore op 2 april 1943, deze keer op het Japanse vrachtschip ss “ Hawaii Maru 1” te samen met 1000 krijgsgevangenen, met bestemming Japan.
Aankomst te Moji, Japan, dd. 24 april 1943.
Ook dit was niet de laatste stop. Pa werd met 300 Nederlandse krijgsgevangenen overgebracht naar het Japanse interneringskamp, FUKUOKA 14B bij NAGASAKI.
Dit kamp stond midden in een gebied van scheepswerven, wapens- en torpedofabrieken.
Pa werd tewerkgesteld op de Mitsubishi scheepswerf te Nagasaki. Helaas heeft hij veel van zijn ervaringen niet met ons willen/kunnen delen. Gezien de vele publicaties [2] mogen wij zeker aannemen dat ook onze vader niet is gevrijwaard geweest van de verschrikkingen van dit krijgsgevangenschap.
Zo vertelde hij een keer tijdens het lassen in zijn schuurtje, dat de Japanse bewaker hem sloeg met een stok, als hij maar 1 foutje maakte tijdens het lassen voor de schepen.
Op 9 augustus 1945 viel de atoombom “Fat Man” op Nagasaki. Pa was vermoedelijk bovengronds of hij kon niet op tijd voldoende schuilen. Hij werd door de lichtflits verblind en tijdelijk blind. Door de enorme hitte werd hij op rug, schouder en arm zeer ernstig verbrand. Alles in zijn omgeving was vernietigd en verschroeid. Er was geen schoon water.
In oktober 1945 is hij nog geïnterviewd door een verslaggever van de Nebraska State Journal;
[1] Van der Steur was een Nederlandse zendeling die zich ontfermde over Indische weeskinderen in Nederlands-Indië. Dit waren kinderen van een Hollandse vader en een Inlandse moeder.
[2] Fatman van Nagasaki (Stellingwerf); Achter de kawat (Burki)
Op 5 mei 1948 trouwden onze ouders Arno en Johanna in Salatiga, Java.
Nadat Nederlands-Indië op 27 december 1949 was overgedragen aan de nieuwe Republiek Indonesië, werd het KNIL op 26 juli 1950 opgeheven. Hiermee was dus ook Pa’s dienstverband geëindigd. Bovendien was Indonesië voor Indische Nederlanders een onveilig land geworden.
Zo begon de exodus van zo’n 300.000 mensen naar Nederland.
Op 12 oktober 1950 is Pa met zijn gezin, vrouw en twee kinderen (resp. 2 en 0 jaar) met de boot “Atlantis” naar Nederland overgeplaatst. Hij heeft daarna nog gewerkt als sergeant, eerste klasse, bij de Koninklijke Landmacht in de Kromhout Kazerne in Utecht, maar overleed op 1 maart 1979 als gevolg van de stralingseffecten van de atoombom. Hij was 59 jaar.
Ter ere van hem hield onze familie op 19 oktober 2016 nog een feestelijke bijeenkomst in restaurant Djakarta, Utrecht.
Want tijdens deze reünie, kreeg Pa alsnog – postuum – het Mobilisatie-Oorlogskruis[1] en het Ereteken voor Oorlog en Vrede[2]. Deze werden uitgereikt door lt.kolonel Jacques Brijl, die zich vele jaren heeft ingezet voor deze postume erkenningen.
Voor ons betekende het een vorm van erkenning voor het leed dat onze Pa, en vele krijgsgevangenen, moest ondervinden tijdens de oorlog.
[1] Het Mobilisatie-Oorlogskruis werd ingesteld bij Koninklijk Besluit van 11 oktober 1948 (Stb. I 366,1948) en opnieuw vastgesteld bij KB van 1 oktober 1992 (Stb. 559, 1992).
[2] Het Ereteken voor Orde en Vrede werd door koningin Wilhelmina op 12 december 1947 in een Koninklijk Besluit ingesteld.
